Deprem Korkusu Ve Deprem Travmasının Belirtileri Nelerdir?

Deprem Korkusu Ve Deprem Travmasının Belirtileri Nelerdir?

Deprem Korkusu Ve Deprem Travmasının Belirtileri Nelerdir? Panik duyguları ve tepkileri ile birlikte sürekli korunma ihtiyacı içinde olma. Üzerine bir şeylerin yıkılacağı, göçük altında kalacağı hissi ve endişesi. Ölüm kaygısı. Çaresizlik, güçsüzlük hisleri.

Negatif yani “hiçbir yer güvenli değil, tehlikedeyim, çaresizim, güçsüzüm, kendimi koruyamam, kimseye güvenemem” türünde düşünceler.

Sürekli olarak depremi düşünme, akla getirme, başkaları ile yoğun biçimde paylaşma ihtiyacı, depreme dair haberlere aşırı dikkat etme, sürekli o tür haberlerle ilgilenme.

Sürekli sallandığı hissine kapılma, depreme karşı güvenlik önlemleri ile aşırı meşgul olma hali. Mesela, gideceği yerin yeni bina olup olmadığını düşünerek gitmekten vazgeçme, kapalı ortamlara girememe, kapalı bir yere girince bunalma, daralma, sıkıntı hislerinde artış olması.

Deprem anında yaşananların flash back denen görüntüler halinde sık sık akla gelmesi. Daha önce deprem yaşamamış olan kişiler ise; ekranlarda gördükleri deprem, göçük görüntüleri ile aşırı meşgul olup, kendilerini o görüntülerin içinde imajine edebilirler.

Deprem anında yaşananları sıklıkla anımsama, görüntülerin akla gelmesi ile beraber sanki o anda yine deprem oluyormuşçasına kalp atışında hızlanma, soğuk soğuk terleme, nefesi tutma, nefes alma zorluğu, el ve ayaklarda titreme, ağız kuruluğu, baş dönmesi, bayılacak gibi olma, dizlerde, bedende genel bir güçsüzlük hali, genel olarak bedensel gerginlik içinde olma, gevşeyememe gibi bedensel belirtiler çok önemlidir.

Deprem korkusunun bir diğer belirtisi uykusuzluk ve gece görülen kabuslar olabilir. Kişi kendini koruma maksadıyla bazen de bilinçsizce uyumaktan kaçınabilir. Gece uyumayıp gündüz uyumaya çalışabilir. Bazen de depreme bağlı anılar kabus biçiminde rahatsız edebilir. Sıklıkla; depremi anımsamaya bağlı genel uyarılmışlık hali, yoğun kaygı, çaresizlik düşünceleri de uyku düzenini bozar.

Depremin üstünden geçen zamana karşın kişi dikkatini toplama, organize olma, işe kendini verme, hafıza ile ilgili sorunlar yaşamaya başlayabilir.

Bazı kişiler sıkı sık depremi anımsar ve anlatma ihtiyacı içinde olurken, bazı kişiler depremi hiçbir şekilde anımsamak, konuşmak istemez. Sanki hiçbir şey olmamış gibi davranmak ta deprem korkusuna dair belirtilerden biridir. Kaçma kaçınma davranışları ile travmatik deneyim zihinden uzak tutulur. Unutulmaya çalışılır. Etraftaki insanların konuşmasına kızabilirler. Kaçma kaçınma davranışları içindeki kişi çoğunlukla depreme yönelik, gerekli akılcı önlemlere de ihtiyaç duymaz. Ya da depremin kendini hiç etkilemediğine inanabilir. Depremin yarattığı şok ve şaşkınlıktan kaynaklı inkar dediğimiz savunma mekanizmaları devrede olabilir.

Yukarıdaki belirtiler doğrudan depremi yaşayanlarda olabildiği gibi depreme dolaylı tanıklık etme, göçük, deprem, sallantı, yıkıntı haberlerine çok fazla maruz kalmak ta deprem korkusuna neden olabilir.

Görsel medya, iletişim aygıtları ile birlikte geçmişe dair tedavi edilmemiş deprem travmaları tetikleniyor olabilir. Özellikle son dönemde İstanbul ve çevresinde yaşanan depremler 99 depremine ait anıları yoğun olarak aktive etmiş olabilir.

EMDR Terapisi Deprem Korkusunda İşe Yarar Mı?

Evet. Deprem korkusuyla, deprem travması ile baş etmede en etkili, kısa süreli müdahale yöntemlerinin başında EMDR Terapisi gelmektedir.

Deprem Korkusu Ve Deprem Travmasının Belirtileri Nelerdir? EMDR Terapisinde öncelikle kişinin aşırı uyarılma, tetikte olma halinin kontrol altına alınması “Güvenli Yer, Güvenli Ev, ışık huzmesi, spiral tekniği” nefes egzersizi, gibi yöntemlerle sakinleşmesi sağlanır. Zihinde deprem nedeniyle açılmış tehlike alarmının kapatılması önemlidir. Zihnin “şimdi, şu anda” depremin olmadığını, geçmişte kaldığını anlaması için atılan ilk adım denebilir. Sarsıntıların devam ettiği durumlarda ise duruma uygun adaptif tepkilerin verilmesi amaçlanır.

Depreme ait rahatsız edici görüntü, ses, koku, beden duyumu, aşırı kaygı yaratan düşünceler, vb, konteyn edilir. Gerekirse kişinin pozitif başa çıkışlarına dair kaynakları ortaya çıkarılır.

Deprem anına ait görüntüler, yaşantılar çift yönlü olarak zihnin adaptif veri işleme (AİP) süreci uyarılarak duyarsızlaştırılır. Deprem travmasına yönelik duygu ve beden duyumlarının boşaltılması özellikle önemlidir. Kişinin fiziksel anlamda rahatlamasını sağlar.

Aynı zamanda deprem travmasına dair düşüncelerin değişmesi, dönüşmesi sağlanır. Negatif inançlar yerini pozitif kaynaklarla ilişkilendirilerek pozitif inançlara dönüşür. Depremle ilgili “çaresizim, baş edemem, öleceğim, tehlikedeyim, güvende değilim…” gibi inançlar EMDR Terapisi ilerledikçe yerini “deprem korkusu ile baş edebilirim. Çare bulabilirim, yaşıyorum, güvende olabilirim, deprem geçti artık güvendeyim, geçmişte kaldı…” türünde inançlara bırakır.

EMDR Terapisi;

Yan Etkileri Var Mıdır?

Hayır. Herhangi bir yan veya olumsuz yan etkisi yoktur. Bazı kişiler özellikle kaçma, kaçınma, unutma eğilimi yüksek olanlar, travmaya dair konuşmak, karşılaşmak istemezler. Yeniden deprem anını aynı biçimde yaşayacaklarını zannederler. Korkarlar. Hayal edilen, zihinde yeniden yeniden canlandırılan her zaman için korkunç veya dehşetli diye algılanır. Tedavi bu tekrarlara son verir.

EMDR Terapi sürecinde, kişiye rehberlik edecek, konusunda eğitim almış, travmatik malzemenin nasıl işleneceğine dair deneyimli Sertifikalı bir EMDR Terapisti ile çalışmak demek, durumun kontrol altında tutulması demektir.

Deprem travmasını EMDR Terapisinde anlatmak farklıdır. Zihinde, deprem anı sanki çok uzun sürmüş, anlatırken yaşanacak acı da çok uzun olacakmış gibi gelebilir. Halbuki çift yönlü uyarılarla (EM setleri) ve EMDR terapisti eşliğinde çalışılırken söz konusu anılar çok daha kısa sürede nötrleşmektedir. Bu süreç, yola çıkıldığında bazen tünellerden geçilmesine benzetilebilir.

Deprem Travmasını Çalışırken Kontrolü Kaybeder Miyim?

Hayır. Kontrol yine danışanın elindedir. Hipnozla hiçbir ilgisi yoktur. Aksine kişinin zihinsel dikkatinin, sürekli tolerans aralığında ve açık olması için terapist dikkat eder. Danışana da bu konuda bilgi verilir. “Dayanamadığın bir şey gelirse elini kaldır. Duralım” denir. Travmatik malzeme bir videonun izlenmesine benzetilebilir. Elbette videonun ilerleyen kısmında ortaya çıkabilecek düşünceleri, duyguları, görüntüleri, anıları tahmin etmek mümkün olmayabilir. Devam etmek veya durdurmak her zaman danışanın elindedir. Terapist EMDR Terapisinin çift yönlü uyarımları (EM setler) ile sizin yolda kalmanıza, yarım bırakmanıza engel olmak için yanınızdadır. Zorlandığınız yerlerde size yardım eder. Devam etmeniz için teşvik eder. Gerekli kaynakları uyarabilir. Cesaretlendirebilir.

EMDR Terapisi Görüşmelerinden Sonra Neler Olur?

Travmatik anıların işlemeden arta kalan kısımları, sonraki gün ve haftalarda zihin tarafından işlenmeye devam edebilir. Gece rüyalar aracılığıyla, bazen yeni farkındalık ve anımsamalar ile zihin meşgul olabilir. Bazen de güçlü duygular ile anımsanmayan bölümler anımsanmaya devam edebilir. Bu durumun korkulacak bir yanı yoktur. Zihnin adaptif düşünme becerilerinin, hala travmatik malzemeyi sindirmeye, özümsemeye ve geride bırakmaya devam ettiğinin göstergesidir. Ham biçimdeki travmatik anı ağı temizlendiğinde artık söz konusu uyarılmalar tamamen geride kalır. Seans sonrası yaşananlar zaten bir sonraki seansta terapiste bildirilmelidir. Eğer endişeye kapılırsanız, baş etmenizi zorlaştıracak kadar güçlü bir rahatsızlık var ise hemen terapisti arayabilirsiniz. Rahatsız edici belirtiler duyarsızlaştırma süreci ile azaldıkça yeni baş etme becerilerini öğrenmek için çalışmaya devam edilir.

EMDR Terapisinde; Deprem Travması İçin Hangi Teknikler Kullanılır?

EMDR: Terapisinin ülkemizde tanınmaya ve kullanılmaya başlanması zaten 99 depremine dayanır. Yurtdışından gelen travma uzmanları Türkiye’deki Uzmanlara eğitim vererek EMDR Terapisinin temelini atmışlardır.

Travmatik anılarla, olaylarla baş etmeye yönelik farklı EMDR Teknikleri vardır. Duruma ve kişinin ihtiyacına göre teknikler uygulanır. Terapi planı çıkarılır. En çok rahatsız eden görüntüler hedef alınır. Standart protokol ile hedef AN çalışılabilir. EMD Yani göz hareketleri ile duyarsızlaşmaya ağırlık verilebilir.

Akut durumlar için R-Tep (Akut Yani yeni olan olaylar için) gibi teknikler devreye sokulur. Bazen de duruma göre özellikle saha çalışmaları söz konusu ise Grup EMDR Terapisi G- TEP kullanılabilir.

Deprem korkusuna dair güncel tetikleyiciler ele alınabilir.

Danışanın ihtiyacına göre; gelecek şablonu gibi ilerde deprem olmasına ve başa çıkabilmeye dair senaryolar çalışılabilir.

Güncel deprem haberleri ile tetiklenmiş, geçmişte 99 depremlerini yaşamış birine yapılacak terapödik müdahale biraz daha farklı olur. Geçmişteki deprem anılarının temizlenmesi gerekir.

Bazen de deprem ile birlikte geçmişte yaşanmış kaotik olaylara dair anılar tetiklenebilir. Araba kazası, yangın, ameliyat, yakınların kaybı, organ kaybına dair anılar tetiklenmişse onlarında çalışılması gereklidir.

Emdr Terapisini Nasıl Ve Kimlerden Almayım?

EMDR Türkiye Derneği, Sertifikalı terapistlerin kayıtlarını tutar. Söz konusu kayıtlar internet kullanıcılarına açıktır. Gerektiğinde oradaki kayıtlardan size en yakın uzmana ulaşmaya çalışabilirsiniz. Sertifikalı Terapistler; EMDR Terapisinde ortaya çıkabilecek muhtemel yakınma ve sorunlara dair eğitim almış kişilerdir. Size gerekli bilgileri aktarıp, rehberlik edecek kapasiteye sahiptirler. Onlarla birlikte tedavinize dair kısa, orta, uzun vadeli planlar yaparak travmalarınızı geride bırakabilirsiniz.

Deprem Korkusu İçin Ne Zaman Psikolojik Destek Almalıyım?

Deprem korkusunu yaşamak olağandır. Olağanüstü bir duruma verilen normal tepkilerdir. Deprem sonrasında yaşananların giderek azalmasını ve normal hayata, rutine dönmek beklenir. Ancak üstünden 1 ay gibi bir zaman geçmiş olmasına rağmen yukarıdaki belirtilerin azalmaması, kişinin işlevselliğinin negatif yönde etkilenmesi söz konusu ise psikolojik destek almak gerekir.

Deprem Korkusu, Deprem Travmaları Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Tedavi edilmeyen travmalar zamanla kişinin hayat kalitesini kötü yönde etkilemeye başlar. Hayattan zevk alınamaz. Depresyon, kaygı bozukluğu, panik bozukluk, uyku ve cinsel hayat ile ilgili sorunlar gündeme gelebilir. Dikkati toplama ve sürdürme problemleri, hafıza sorunları, iş hayatını, kişiler arası ilişkileri etkiler. Unutmak için yoğun çaba harcansa da en ufak bir uyaran ile tetiklenme gerçekleşir. Unutulmaya çalışılan deprem anıları, bumerang misali geri gelerek kişinin hayat enerjisini tüketir.

Elika Psikoloji