Öfke Yönetimi
Öfke Kontrol Sorunları
Öfke en temel insani duygularımızdan biri olup, bedenimizde ve zihnimizde ciddi etkileri olan bir heyecan türüdür. Agresif olarak nitelendirdiğimiz öfke duygusu, herhangi bir sebep olmadan ortaya çıkmadığı gibi kendiliğinden de ortadan kalkmaz. Kişiyi eyleme sürükleme ve boşalım baskısı çok fazladır. Bu nedenle yönetilmesi bazen zor olabilir.
Öfke yönetimi, en temel olarak ailede öğrenilmektedir. Ailede öfke duygusu ile kim nasıl baş ediyor? Hangi tepkiler ortaya konuyor? Nasıl sonuçlar yaratıyor? Çocukluk çağından başlayarak öfke ile nasıl baş edildiği, kimin nasıl davrandığı öğrenilmektedir. Ergenlik ve yetişkinlikte de öğrenilen başa çıkışlar hayata geçirilmektedir.
Öfke duygusunun öğrenme boyutu olduğu gibi mizaç ve kişilik özellikleri ile de ilişkisi vardır. Bazı kişilik organizasyonlarında öfke, çok baskın ve güçlü bir duygu olarak kişiliğe yerleşik biçimde de var olabilir. Kişiler arası ilişkilerde temel bir duygulanım biçimi olarak yaşanabilir.
Öfke Neden Ortaya Çıkar?
Öfke, temel ihtiyaç ve beklentilerin karşılanmadığı durumlarda da ani olarak ortaya çıkar. Özellikle hayal kırıklıkları öfkeyi tetikler.
Sebebi her ne olursa olsun, öfke yönetiminin öğrenilmesi gereklidir. Çok sık ve yoğun öfke yaşayan kişilerin fiziksel sağlıkları olumsuz yönde etkilenir. Kalp ve damar sağlığı sorunlarına sıklıkla rastlanır. Zihinsel olarak çok ciddi miktarda enerjinin boşa tüketilmesine ve yorgunluğa sebep olur.
Öfkenin Zararları Nelerdir?
Özellikle insan ilişkilerinde ortaya çıkan zararlar bazen geri dönüşsüzdür. Trafikte aniden yaşanan öfke kontrol kaybı çok ciddi travmalara sebep olabilmektedir. Ya da iş yerinde yaşanan öfke kontrolsüzlüğü ciddi maddi, eleman, prestij, vb, kayıplarına yol açmaktadır.
En önemli zarar alanlarından biri de, aile ve özel ilişkilerde yaratılan tahribatlardır. Eşler arası ilişkideki öfke kontrolsüzlüğü, çiftin, çocukların birbirinden korkmasına, çekinmesine, uzaklaşmasına ya da sindirilmesine yol açabilmektedir. Öfke kontrolünün olmadığı bir ailede, güven, saygı ve değerlilik hisleri zarar görmektedir.
Öfke Kontrolü Nasıl Sağlanır?
Öfke kontrolünün öğrenilmesi için öfkenin tanınması gereklidir. Öfke bazen psikiyatrik bazı hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkabilir. Öfkeyi yaratan etkenin ne olduğunun araştırılarak, ona göre terapi ve tedavi planının çıkarılması gereklidir. Öfke kontrolünün öğrenilmesinde cinsiyet farklılıkları da önem taşır. Kadın ve erkekler öfkeyi farklı biçimlerde yaşarlar.
Bütün farklılık ve ortaya çıkarıcı etkenlerin araştırılması sonrası bazen kısa süreli öfke kontrol eğitimi yapılabilir. Bazen de daha uzun süreli ve derinlemesine öfke ve ilişkiler üzerine, değişim odaklı çalışmalar yapılabilir. Bazen de eğer psikiyatrik bir hastalığın sonucu ortaya çıkıyorsa aynı anda medikal yaklaşımlarda eklenebilir. Kişinin öfke ile ilgili hedeflerine göre terapi ve yaklaşımlarda esneklik gerekir.
