Bilgisayar Bağımlılığı

Çocuk – Ergen ve Bilgisayar Bağımlılığı

Bilgisayar, günümüz teknolojilerinin en önemlilerinden birisi ve giderek yaşamımızın ayrılmaz bir parçası haline gelmekte. Ancak bilgisayar kullanımı günlük hayatta birçok fayda sağladığı gibi çeşitli sorunları da yanında getiriyor. Bu sorunlardan birisi ise henüz bir rahatsızlık olarak resmen sınıflandırılmış olmasa da Bilgisayar Bağımlılığı. Bazı kişiler için bilgisayar kullanımı günlük rutinlerini sekteye uğratabilecek, işlerini yapmalarını engelleyebilecek, kişinin genel durumunu ya da ilişkilerini olumsuz etkileyebilecek boyutta olabilir. Aşırı bilgisayar kullanımı ve bunun olumsuz sonuçları diğer bağımlılık sorunlarıyla benzerlikler göstermektedir. Oyun oynama, oyun programlama, online alışveriş ya da internette gezinti bu bağımlılığın çeşitli yüzleri olabilir. “Bilgisayar Bağımlılığı” çocuk ve ergenlerde de görülebilen bir sorundur.

Bugün cinsiyet, yaş ve sosyoekonomik durum ayırt etmeksizin neredeyse her çocuk bilgisayar kullanmaktadır. Ne yazık ki birçok ailede bilgisayar kullanımı ile ilgili kurallar yok ve bazı ebeveynler bilgisayar kullanımının potansiyel tehlikelerini bilmeden ya da göz ardı ederek çocuklarının saatlerce ekran karşısında zaman geçirmesine izin vermektedir. Özellikle bilgisayar oyunlarından kendini alamayan ergenlerin; neredeyse hiç yemek yemeden, uykusuz kalarak ve hatta tuvalete bile gitmeden saatlerce oyun oynadıkları görülmektedir.

Sağlıklı bilgisayar kullanımı ve bilgisayar bağımlılığı arasında bir ayrım yapmak gerekmektedir.

Çocuğunuz Bilgisayar Bağımlısı Olabilir mi?

Çocuğunuz

• bilgisayar kullanımıyla ilgili kurallara uymuyorsa,
• sizin haberinizin olmayacağını düşünerek gizlice bilgisayarı açıyorsa,
• ekran başında olması gerekenden daha fazla zaman geçiriyorsa,
• bilgisayar erişimi olmadığında sinirleniyor ya da aşırı rahatsız oluyorsa,
• zamanının çoğunu oyun oynamak ya da internette gezmek için harcıyorsa,
• bilgisayar kullanarak geçirdiği zaman hakkında yalan söylüyorsa,
• arkadaşlarıyla görüşmek yerine bilgisayarı açmayı ve online arkadaşlıkları tercih ediyorsa,
• bilgisayarı kapatması gerektiği halde başından ayrılamıyorsa,
• “gerçek dünya”daki aktiviteler yerine bilgisayardaki “fantezi dünyası”nı önceliği olarak görüyorsa

bu belirtiler sağlıklı bir kullanıma değil bilgisayar bağımlılığına işaret etmektedir.

Bilgisayar Bağımlılığının Etkileri Nelerdir?

Bilgisayar Bağımlılığı olan çocuklar bilgisayar başında geçirdikleri zamanın nasıl geçtiğini anlamazlar, tarifsiz bir keyif hissederler ve bilgisayar kullanımı alışkanlıkları ile ilgili konuşulduğunda savunmacı davranabilirler. Bilgisayar erişimleri kısıtlı olduğunda aşırı rahatsız olurlar; bu nedenle tatil planları yapmaktan, birilerini ziyaret etmekten kaçınabilirler. Bilgisayar Bağımlılığı olan çocuklar ekran başında uzun süre geçirdikleri için bir süre sonra “gerçek dünya”yı sahte, ekrandaki görsel dünyayı gerçek olarak algılayabilirler. Bu arada “gerçek dünya”nın gerekliliklerini yerine getirmekte güçlük çekerler, ödevlerini ya da yapmaları gereken diğer şeyleri aksatırlar. Zamanla ailelerinden ve arkadaşlarından uzaklaşırlar, sosyal ilişkileri zarar görür.

Bilgisayar Bağımlılığının bazı fiziksel etkileri de olabilir. Bu çocukların görüşlerinde bozulma olabilir, şiddetli bal ağrıları yaşayabilirler. Uzun süre ekrana bakmaları nedeniyle uykuya dalmada ve uyumakta güçlük çekebilirler. Bilgisayar başındayken yemek yemeyi bile unutuyorlarsa belirgin bir kilo kaybı ya da aşırı abur cubur tüketimine bağlı olarak belirgin bir kilo artışı görülebilir.

Bunlara ek olarak; İnternet Bağımlılığı olan çocuklarda, aşırı bilgisayar kullanımına bağlı suçluluk ya da utanç duyguları görülebilir, kaygıya bağlı ve depresif şikâyetlerde artış söz konusu olabilir, duyguları çabuk değişebilir.

Çocuğunuzun Bilgisayar Kullanımı Sağlıklı Değilse Neler Yapabilirsiniz?

• Çocuğunuzun bilgisayar kullanımı sağlıklı değilse öncelikle bunun nedenini anlayabilmek için çocuğunuzla zaman geçirmeye çalışın, onunla konuşun, onu dinleyin.
• Bilgisayarı, çocuğunuzun odasının dışında sizin rahatlıkla kontrol edebileceğiniz bir yere koyun.
• Bilgisayar erişiminin otomatik bir hak gibi değil kazanılmış bir hak gibi olmasını sağlayın. Bilgisayar kullanımına yalnızca çocuk ödev yapmak vb. sorumluluklarını yerine getirdikten sonra izin verin.
• Çocuğunuzun bilgisayar başında geçirdiği süreyi kısıtlayın.
• 2 yaşından küçük çocuklar kesinlikle ekran başında zaman geçirmemeliler.
• 2 yaşından büyük çocuklar ise ekran başında en fazla 1 saat zaman geçirmeliler.
• Küçük yaşlardaki çocuklarınızı asla tek başına ekran başında bırakmayın.
• Bilgisayar kullanımının çocuğunuzun tek önceliği haline gelmediğinden emin olun. Onu eğlendirebilecek, keyifli zaman geçirmesini sağlayabilecek başka aktiviteler için imkan yaratın.
• Bilgisayar kullanımına yalnızca çocuk ödev yapmak vb. sorumluluklarını yerine getirdikten sonra izin verin.
• Kurallar ve bunların uygulanması konusunda kararlı olun. Sözleriniz, vaatleriniz ve eylemleriniz birbiriyle tutarlı olsun. Eğer bir süre kısıtlaması getirdiyseniz buna her koşulda uyulmasını sağlayın.

Çocuğunuzda Bilgisayar Bağımlılığı Olduğunu Düşünüyorsanız Ne Yapmalısınız?

Çocuğunuzda Bilgisayar Bağımlılığı olduğunu düşünüyorsanız bir Psikolog Psikiyatrist, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Servisine başvurun. Tıpkı bağımlılığın diğer türleri gibi, Bilgisayar Bağımlılığı da çocuğunuz için gerçek dünyadan ve onun sorunlarından bir kaçış yolu olabilir. Çocuğunuz zorlu durumları ve acı veren duyguları aşırı bilgisayar kullanımıyla bastırıyor olabilir ve bu durum ileride daha büyük sorunlara yol açabilir.

Yararlanılan Kaynaklar:

– Children Addicted to Computer Games – Top Ten Tips for Parents
(Dr. Brent Conrad, http://www.techaddiction.ca/ )

– Computer Addiction (https://www.addictions.com/ )